standpunt

In de hulpverlening doen we ons best om de mensen waar we mee werken te helpen om met een veerkrachtige, standvaste basis terug in de maatschappij te staan.
Vele kwetsbare mensen worstelen dagelijks met hun bestaansrecht. Een plaats innemen in deze maatschappij, op deze wereld of soms zelfs gewoon, in hun eigen huis.
Vele slachtoffers van geweldpleging, verwaarlozing, pesterijen,.... geloven zelf niet (meer) dat hun leven iets bijdraagt aan de maatschappij, hun omgeving of aan zichzelf. Ze voelen zich onzichtbaar, alsof hun afwezigheid niet opgemerkt zou worden. En ze hebben het gevoel dat wanneer ze spreken, ze niet gehoord worden. Ze nemen geen ruimte in. Vaak omdat ze geen ruimte durven innemen. Of omdat ze ooit geen ruimte gekregen hebben en dus ook niet geleerd hebben om deze in te vullen. Eerlijk gezegd denk ik zelfs dat mensen die juist heel veel ruimte innemen, overreageren op het gevoel dat er geen ruimte voor hen is.
Dit blogbericht is alles behalve een oplossing of methodiek en is slechts één klein onderdeeltje van een zeer complex geheel. Een klein stukje dat ik wil aanraken.
Het punt dat ik wil maken, begint eigenlijk op mijn stageplaats. Daar werd regelmatig een context gecreëerd waarin bewoners elkaar konden confronteren met gelijk wat eigenlijk. Iets wat hen raakte. Vaak begon dat met een heel warrige uitleg, waarbij je wel een specifieke situatie kreeg, maar een heel onduidelijke uitleg over wat het met hen deed en hoe ze ermee wouden omgaan. Je werd eigenlijk moe of snel afgeleid van ernaar te luisteren, wat vaak gebeurd in de situatie die ik hierboven beschreef. Dat iemand het gevoel heeft niet gehoord te worden wanneer deze een boodschap brengt.
Op dit punt vroeg de therapeut van een standpunt in te nemen. Van een concreet en duidelijk standpunt in te nemen over de situatie, over een houding die men hier in de toekomst naar gaat aannemen. En dan gebeurde het. Wanneer iemand een concreet, duidelijk standpunt formuleerde, straalde dit kracht uit. Iedereen luisterde en nam het serieus. Men wist ook waar men aan toe was. Het leek alsof deze persoon met het innemen van een standpunt, ook een plaats innam, zichtbaar werd.

Ik merkte bij mezelf ook dat, wanneer ik mezelf oplegde een standpunt in te nemen op verschillende levensgebieden, ik me veel sterker in men schoenen voelde staan. Het is heel veilig om te blijven hangen in de schemerzone. Om over dingen te blijven twijfelen en je dan maar in het midden te zetten en te zien wat eruit komt. Wanneer je dan voor iets wil opkomen, probeer je vaak nog de intensiteit van je standpunt te verbloemen of weg te steken, waardoor je boodschap helemaal niet overkomt.
Daarmee moet je niet jaar en dag vasthouden aan dezelfde standpunten, deze opdringen of je afsluiten voor andere standpunten. Maar het innemen van een standpunt kan net een mooie opening naar een verrijkende dialoog zijn. Het innemen van een standpunt maakt je kwetsbaar, want een duidelijk standpunt kan afgebroken worden. Een onduidelijk standpunt, kan moeilijk afgebroken worden, want je kan het niet echt plaatsen. Maar deze kwetsbaarheid leert je heel veel. Het leert je waar je je standpunten op kan bouwen, het leert je hoe je ze kan verrijken,...

Een standpunt innemen gaat niet enkel over een discussie of over een argument, maar ook over je leven. Slachtoffers van geweldpleging hebben bijvoorbeeld de neiging om een gebeurtenis enorm te minimaliseren. Hun lichaam reageert als iemand die vreselijk is aangepakt, terwijl hun geest telkens komt vertellen dat het niet zo erg was, dat ze overdrijven of zelfs dingen fantaseren. Hoewel ze ergens wel weten dat ze dingen hebben ondergaan die niet oke waren, blijven ze sluimeren tussen vertekende denkpatronen, de realiteit van hun lichaam en alles ertussen. Door bijvoorbeeld aangifte te doen, ook al gebeurd er niets mee, geven ze zichzelf een standpunt; Namelijk; er is mij fysiek onrecht aangedaan. Door dit standpunt in te nemen, hebben ze een punt waarvan ze kunnen herstellen. Wat mogelijkheden geeft tot veel specifiekere en concretere herstelmogelijkheden.

Net zoals bij rouwen: vele mensen kunnen niet onmiddellijk accepteren dat een geliefde er niet meer is. Ergens weten ze het wel, en ergens ook weer niet. Pas wanneer ze een standpunt hebben ingenomen dat overeenkomt met de nieuwe realiteit kan hun rouwproces echt beginnen.

Pas als je in je job weet wat je concreet te vertellen hebt, kan je vooruitgang boeken.

Dus, wat is mijn standpunt? Wanneer je vast lijkt te zitten, niet gehoord lijkt te worden,... of op random momenten, vraag je eens af wat je standpunt is.