maandag 27 februari 2017

Ik kan toch moeilijk iedereen zijn schatje zijn?

In relatie staan met anderen, is in confrontatie gaan met jezelf. Wanneer je duurzame relaties wil opbouwen met de mensen om je heen, met een levenspartner, of nog erger... met jezelf, dan is het onvermijdelijk om met kanten van jezelf geconfronteerd te worden die je anders wat vlotter kon overziet.
Zo kom ik mezelf vaak tegen!
Wat de laatste tijd misschien wel centraal staat, is dat het mij zo zwaar valt om hulp te vragen.. Op dagen als vandaag besef ik hoe dat komt (mijn zelfstandige opvoeding buiten beschouwing gelaten). 
Zoals de gemiddelde mens het ondervindt, is er op maandag vaak het langgevreesde moment waar je het comfort van thuis moet verlaten. Na nog geen twee stappen buiten te hebben gezet, werd ik door mijn gepensioneerde buurman begroet als 'schatje'. Ik krimp ineen wanneer ik dit kleinerend woord zo dicht bij de veiligheid van mijn thuis voel. Dat ene woordje reduceert me tot een hulpeloos klein schatje. Ondersteund door de houding van mijn buurman die me altijd al klein heeft doen voelen. Hoe reageer je daarop? Niets zeggen is altijd het eenvoudigste. Ook ik heb me er opnieuw schuldig aan gemaakt. Gooi er weer het zoveelste 'juffrouwke' bij, later op de dag en nog zo'n typische Genkske 'meisje' en het is weer even genoeg geweest voor vandaag. Je mag er niet te fel op reageren., want dan stel je je aan. Maar als je de som maakt na een maand, denk ik dat menig vrouwen wel aan een opvallend cijfer komen. Tel daar de 'complimenten' voor mijn borsten en kont bij, en we mogen niet klagen over een aandachtstekort? Hoewel ik blij ben te horen dat mijn borsten de maatschappij dienen, krijg ik het zo nu en dan toch op mijn zenuwen.
Maar ik wil niet de kwade feministe uithangen. Ik wil vooral weten waarom ik, wanneer ik de kans heb om te reageren, toch vlucht in het kijken naar de grond en doorlopen. De meeste die me kennen zijn overtuigd van mijn verbale capaciteiten en zullen het dus raar vinden dat ik me laat doen door een simpel "schatje" of "juffrouwke". 
Enerzijds is het gewoon pure lafheid. Puur vermijdingsgedrag. En waarom? Eerlijk? Omdat ik bang ben om voor feministische dramaqueen door te gaan. Alsof ik in fout ben wanneer ik reageer op iemand die me ongemakkelijk en klein doet voelen. Of het 'ze bedoelen het waarschijnlijk goed'- idee. Waarom kan ik dan niet in alle kalmte even zeggen dat ik zo'n opmerking niet leuk vind en liever gecomplimenteerd wordt op uitstraling of verwezenlijkingen? Waarom niet? Misschien is dat gewoon een stuk moed en zelfrespect dat nog ontwikkeld moet worden?
Maar de voornaamste reden dat ik dit blogbericht schrijf, is om het voorval met mijn buurman te analyseren. Want daar zit meer achter. Toen hij me 'schatje' noemde en ik wou reageren, dacht ik in de eerste instantie aan de hulp die hij me af en toe heeft geboden. Omdat hij me af en toe heeft geholpen, voelde ik me verplicht om zijn opmerking te ondergaan. Terwijl ik eigenlijk niet eens om zijn hulp heb gevraagd. Hij heeft altijd spontaan hulp aangeboden of is spontaan dingen beginnen doen zonder het eerst aan te geven. Op mijn stageplaats spraken ze van negatieve contracten, waarvan ik op momenten als deze heel goed begrijp wat ze inhouden. Voor wat hoort wat... iemand doet iets voor jou en je hebt een negatief contract, je hebt een oningevulde verplichting tegenover die persoon. Dit vind ik opmerkelijk, omdat ik opeens besefte dat dit heel dicht aansloot bij de gevoelens die bovenkomen wanneer ik denk aan hulp vragen. Hulp vragen duwt me in bepaalde situaties in een negatief contract, waarbij ik het, naar mijn gevoel of misschien soms zelfs naar maatschappelijk gevoel, moreel verplicht ben me te laten reduceren tot een minderheid. Tot een schuldbekentenis. Waardoor net te veel van me geëist kan worden. Voor velen klinkt dit misschien overdreven, maar denk er maar eens over na. Hoe vaak heb je je al schuldig gevoeld om iets te zeggen of te doen, met de reactie van "ja,maar, die heeft dat voor mij gedaan, dan kan ik dit toch niet doen?"
En hiermee sluit ik de mannen niet uit met men feministisch gezwengel, want ook zij geraken makkelijk verstrikt in deze negatieve contacten. 
Ik merk dat dit echt overeenkomt met mijn blokkade om hulp te vragen. Hier is geen pleidooi om massaal allemaal onze plan te trekken, maar om bewust om te gaan met hulp geven en hulp vragen en dat we best mogen beseffen dat we ook op onze strepen mogen staan.
Mijn eerste opdracht is alvast om voldoende vertrouwen te hebben in de mensen dicht bij me, dat ze me helpen omdat ze me willen helpen groeien en ontwikkelen. Zelf probeer ik er ook altijd op te letten dat wanneer ik iemand help, ik dit zonder verwachtingen doe. Want praktisch geen enkele hulp zou mijn autonomie of waardigheid waard mogen zijn. Die heeft niemand op te eisen. Zelfs niet met een 'schatje', 'juffrouwtje' of 'meisje'.
Er hoeft voor mij nu geen heksenjacht gehouden te worden op de 'schatjesmannen'. Het is eerder een oproep aan mezelf. Hier roep ik de mens in mezelf op om hier op te leren en durven reageren. Niet met een buitenproportionele woedeaanval, maar met een kordate correctie. Het lef hebben om te zeggen dat ik mij er niet goed bij voel, ook al kan ik hier enge reacties op krijgen. Als ik er niet in geloof, waarom moeten die mannen er dan in geloven?
Als hulpverlener roep ik mezelf op om hier waakzaam op te zijn. Om, wanneer mogelijk, bij te dragen tot een opvoeding van kinderen en jongeren waar ze zich bewust zijn van de waarde van deze contracten en woorden.

Om volkomen eerlijk te zijn, ben ik heel zenuwachtig op dit bericht te publiceren. Om een reputatie van overdrijven op te bouwen.
Maar als je eens telt hoeveel mensen er hier niet over durven spreken met dezelfde motivatie, dan vind ik het toch de moeite waard.
Heel veel mensen die ik tegenkom in de hulpverlening en in het dagelijkse leven, hebben moeite met hun grenzen aan te geven. Dus hierbij wil ik mijn eigen proces delen.
En misschien moet er ook gewoon iets van gezegd worden, want jah... ik kan toch moeilijk iedereen zijn schatje zijn?

2 opmerkingen:

  1. "Niets zeggen is altijd het eenvoudigste".

    Ik heb me ook al af en toe afgevraagd of we niet zouden moeten reageren op meer "transgressies", zoals ik dat in het algemeen noem, die we af en toe tegenkomen...
    De angst en de gemakzucht die je noemt zijn zeker aannemelijke oorzaken.
    Maar ik heb ook al het volgende gedacht (en dan zeg je maar of het een geldige reden is of eerder een excuus voor de angst en gemakzucht):

    Wanneer we iemand iets vergeven (en zo'n dingen negeren kan je als impliciet vergeven beschouwen), doen we dat niet enkel voor die andere persoon, maar vooral ook voor onszelf, zodat we zelf het 'iets' achter ons kunnen laten en 'klasseren'.

    Daarnaast kunnen we ook denken 'het sop is de kolen niet waard'. Reageren kost ons namelijk alleen maar extra moeite. Moeite die we in een eerder negatieve confrontatie moeten steken, terwijl we die energie ook hadden kunnen bewaren om verder te gaan met onze dag en iets leuks te gaan doen.

    Kortom, deze twee punten kan ik samenvatten in de aloude wijsheid "spreken is zilver, zwijgen is goud".

    Maar je hebt uiteraard ook het responsabiliserende effect... Kunnen we een positieve invloed (verandering van gedrag, van waarden?) teweegbrengen door te reageren? En is dat onze verantwoordelijkheid?

    En uiteraard is het daarnaast ook mogelijk dat we ons juist beter gaan voelen wanneer we van onszelf kunnen vinden dat we op de juiste manier gereageerd hebben...

    Enfin, many shades of gray ;-)

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Ik denk dat reageren niet persé moet samenhangen met negativiteit. Wanneer we reageren is het ook uit ons systeem.
    Reageren is trouwens zowel in de mensenwereld als in de dierenwereld een belangrijke manier om gedrag te leren. Als een kind bijvoorbeeld te hevig speelt, zeg je dat je het even rustiger moet doen. Zo leert het kind zijn eigen kracht kennen en leert het welk effect zijn daden hebben. Hetzelfde bij spelende honden of welpen. Je neemt het kind daarna ook niets meer kwalijk. Maar moest het kind nooit de boodschap krijgen dat hij bijvoorbeeld te hard slaat, dan het kind niet bewust zijn van zijn kracht, waardoor die zonder het slecht te bedoelen misschien wel andere kindjes pijn doet.
    De manier waarop je je grens aangeeft speelt hier natuurlijk ook in mee. Als we reageren vanuit het denkbeeld dat de ander ons wou schaden, gaan we een heel andere reactie geven dan wanneer we uitgaan van het beeld dat een opmerking ons raakt zonder hier de bedoeling van de ander in te vullen. Een reactie hoeft niet persé zwaar te zijn. Maar als we nooit melden dat we het niet leuk vinden, blijven we er dag na dag mee opgescheept zitten, en gaan we er meer en meer gewicht aan geven. Terwijl wanneer we het even zeggen en het kunnen loslaten, we misschien net sneller vergeven.
    Anderzijds is het geven van een vieze blik, of een bevroren reactie, een blokkage. Misschien is het reageren, op een eerlijke, niet verwijtende manier, net een opening tot gesprek?
    Afhankelijk van de situatie natuurlijk. ;)
    Door helemaal niet te reageren en het op te kroppen en er niets mee te doen, denk ik dat we het ook enkel aanmoedigen. Maar er is een hele grote zone tussen zwijgen en uitvliegen, en elke situatie zal een andere plek op de schaal vragen.
    Het is ook niet mogelijk denk ik, om van onszelf te vragen elke keer te reageren, dat zou inderdaad heel vermoeiend zijn. Maar ik denk dat het wel zinvol is om erover na te denken en te filosoferen, ongeacht er iets uitkomt of niet.
    Uiteindelijk zijn er inderdaad many shades of gray en elke plaats en elk moment met elke persoon kan een andere shade zijn. ;)

    BeantwoordenVerwijderen